Ο καιόμενος

Κοιτάχτε! μπήκε στη φωτιά! είπε ένας απ' το πλήθος.  

Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. 

Ήταν στ' αλήθεια αυτός 

που απόστρεψε το πρόσωπο, όταν του μιλήσαμε. 

Και τώρα καίγεται. 

Μα δε φωνάζει βοήθεια. 

Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. 

Να τον αγγίξω με το χέρι μου. 

Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένoς να παραξενεύομαι. 

Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος; 

Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά; 

Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. 

Φοβάμαι.

 Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις, μου είπαν. 

Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος. 

Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο. 

Γινόταν ήλιος. 

Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές 

άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.

 Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο.

Τάκης Σινόπουλος, 1917-1981

Justin Gaffney

Ποιος ήταν ο Γκάι Φωκς

Ο Γκάι Φωκς-Guy Fawkes (13 Απριλίου 1570 - 31 Ιανουαρίου 1606), γνωστός επίσης και ως Γκίντο Φωκς, γεννήθηκε στο Γιορκ και ήταν Άγγλος στρατιώτης και μέλος μιας ομάδας Kαθολικών συνωμοτών, οι οποίοι οργάνωσαν τη Συνωμοσία της Πυρίτιδας στις 5 Νοεμβρίου 1605.

Η Συνωμοσία της Πυρίτιδας περιλάμβανε την απόπειρα δολοφονίας του Βασιλιά Ιάκωβου Α' της Αγγλίας, της οικογένειάς του και των μελών της αριστοκρατίας, με την ανατίναξη του Παλατιού του Γουέστμινστερ, που στέγαζε το Βρετανικό Κοινοβούλιο, στις 5 Νοεμβρίου 1605, ημέρα κατά την οποία ο βασιλιάς θα απευθυνόταν σε μια διευρυμένη συνέλευση της Βουλής των Λόρδων και της Βουλής των Κοινοτήτων. 

Η Συνωμοσία οργανώθηκε σαν αντίδραση στην τυραννική βασιλεία του Ιακώβου Α' και στα σκληρά μέτρα του προτεστάντη βασιλιά απέναντι στους Καθολικούς. Οι συνωμότες βρήκαν ένα κελάρι κάτω από το κτίριο της Βουλής των Λόρδων και μέχρι το Μάρτιο του 1605, είχαν συγκεντρώσει 36 βαρέλια πυρίτιδας, τα οποία θα ανατίναζαν για να δολοφονήσουν τα μέλη του Κοινοβουλίου. 

Κάποιοι συνωμότες, ωστόσο, ανησυχούσαν από το γεγονός ότι στο κτίριο της Βουλής θα βρίσκονταν κι άλλοι Καθολικοί, σαν κι αυτούς, των οποίων η ζωή μπορεί να κινδύνευε. Έτσι στάλθηκε μια προειδοποιητική επιστολή στο Λόρδο Monteagle, του οποίου δημιουργήθηκαν υποψίες κι έτσι ξεκίνησαν οι έρευνες στις υπόγειες σήραγγες κάτω από τη Βουλή των Λόρδων. 

Ο Γκάι Φωκς ανακαλύφθηκε και συνελήφθη το πρωινό της 5ης Νοεμβρίου. Μετά από βασανιστήρια, αποκάλυψε τα ονόματα των υπόλοιπων συνωμοτών, που είτε ήταν ήδη γνωστοί είτε νεκροί. Οι συνωμότες καταδικάστηκαν και στις 31 Ιανουαρίου εκτελέστηκαν με αγχόνη και διαμελισμό.

Από το όνομα του Γκάι Φωκς προέκυψε η λέξη "guy" στην Αγγλική γλώσσα, ιδιαίτερα στα αγγλικά της Αμερικής. Στην επέτειο της 5ης Νοεμβρίου, το έθιμο απαιτούσε το κάψιμο στην πυρά ενός ομοιώματος του Φωκς, γνωστό ως "guy", με αποτέλεσμα η λέξη να χρησιμοποιείται σαν όρος για "κάποιο πρόσωπο με αλλόκοτη και εκκεντρική εμφάνιση", σύμφωνα με το Oxford English Dictionary. Με τον καιρό, η λέξη χρησιμοποιόταν για μια γενικότερη αναφορά σε κάποιον άνδρα, ενώ κατά τον 20ό αιώνα χρησιμοποιείται στον πληθυντικό για άτομα και των δυο φύλων.

Οι συνωμοσίες εναντίον της ζωής του Βασιλιά Ιάκωβου αποτέλεσαν επίσης έμπνευση για το έργο Μάκβεθ του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Η ιστορία του Γκάι Φωκς αποτέλεσε έμπνευση για το κόμικς των Άλαν Μουρ και Ντέιβιντ Λόιντ V for Vendetta, κεντρικός ήρωας της οποίας είναι ο V, που φοράει μια μάσκα του Γκάι Φωκς. Αποτελεί πρότυπό του και σχεδιάζει να ανατινάξει το κτίριο του Κοινοβουλίου στις 5 Νοεμβρίου ενός μελλοντικού Λονδίνου, επιχειρώντας να θέσει τα θεμέλια για την ανατροπή του ολοκληρωτικού καθεστώτος φασισμού και τυραννίας που έχει επιβληθεί σε όλη τη χώρα. Χαλαρή διασκευή του κόμικ αυτού είναι και η ομώνυμη ταινία του 2006.

Τη Νύχτα του Γκάι Φωκς, σε ανάμνηση της Συνωμοσίας της Πυρίτιδας, λέγονται οι παρακάτω στίχοι: 

Remember, remember, 

the 5th of November 

The Gunpowder Treason and plot; 

I know of no reason why Gunpowder Treason 

Should ever be forgot.

..................

Ο Τζον Λένον στο άλμπουμ του John Lennon/Plastic Ono Band του 1970 χρησιμοποιεί ως τελευταίο στίχο το "Remember, remember, the 5th of November" στο τραγούδι με τίτλο "Remember" και αμέσως μετά τους στίχους αυτούς ακούγεται μια έκρηξη. Στον δίσκο "Strangeways Here We Come" των The Smiths, υπάρχει χαραγμένη στο τέλος του βινυλίου η φράση "GUY FAWKES WAS A GENIUS".

Πηγή

Ο αδηφάγος Ερυσίχθονας

Ο Ερυσίχθονας ο Θεσσαλός ήταν μυθικός γιος του Μυρμιδόνα ή του Τρίοπα και εγγονός του θεού Ποσειδώνα. Ο Ερυσίχθονας ήταν γνωστός για την ασέβειά του. Μια ημέρα πήρε μαζί του 20 δούλους του και πήγε στο άλσος που είχαν αφιερώσει οι Πελασγοί στη θεά Δήμητρα. Εκεί διέταξε τους δούλους να κόψουν τα δέντρα για να μπορέσει να χτίσει εκεί παλάτι στο οποίο θα γλεντούσε με τους φίλους του. 

Ανάμεσα στα άλλα δέντρα βρισκόταν και μία πανύψηλη λεύκα που ήταν το αγαπημένο δέντρο της Δήμητρας. Γύρω από τη λεύκα αυτή οι Δρυάδες Νύμφες έψελναν τα όμορφα τραγούδια τους και χόρευαν τους μαγικούς χορούς τους. Ο ασεβής Ερυσίχθονας δεν σταμάτησε το καταστρεπτικό του έργο ούτε μπροστά στο ιερό αυτό δέντρο. Με την πρώτη όμως τσεκουριά που του έδωσε παρουσιάσθηκε ενώπιόν του η ιέρεια της Δήμητρας Νικίππη, που δεν ήταν παρά η ίδια η θεά μεταμορφωμένη. 

Πηγή εικόνας

Η ιέρεια προσπάθησε να σταματήσει το κόψιμο των δέντρων, αλλά ο Ερυσίχθονας την απείλησε με την αξίνα του. Η θεά τότε πέταξε τη μεταμφίεση της ιέρειας και εμφανίσθηκε με όλη της τη θεϊκή μεγαλοπρέπεια. Οι δούλοι σκόρπισαν από δω και από κει και ήταν έτοιμοι να πεθάνουν από τον φόβο τους. Η Δήμητρα όμως τους λυπήθηκε και τους άφησε να φύγουν χωρίς να τους βλάψει, ενώ τον ασεβή Ερυσίχθονα τον τιμώρησε με ακράτητη πείνα.

Από τη στιγμή εκείνη ο Ερυσίχθων άρχισε να τρώει ό,τι έβρισκε μπροστά του. Αφού έφαγε ό,τι φαγώσιμο βρισκόταν στο σπίτι του και όλα του τα ζώα, άρχισε να γυρίζει στους δρόμους και να αρπάζει τις προσφορές από τους βωμούς. Οι δυστυχισμένοι οι γονείς του δεν ήξεραν πώς να τον βοηθήσουν. Ο πατέρας του κατέφυγε στον Ποσειδώνα, ο οποίος όμως ήταν εξίσου ανίκανος να θεραπεύσει τον εγγονό του από το κακό που τον βρήκε. 

Στο μεταξύ ο Ερυσίχθονας βασανιζόταν όλο και περισσότερο από την πείνα. Πούλησε την κόρη του Μήστρα για να αγοράσει τρόφιμα. Αλλά η Μήστρα, που ήταν μάγισσα, επέστρεψε στο σπίτι της και παρακάλεσε και πάλι τον Ποσειδώνα. Ο θεός, μη μπορώντας να βοηθήσει τον Ερυσίχθονα, έδωσε στη Μήστρα την ικανότητα να μεταμορφώνεται σε διάφορα ζώα και να ξεφεύγει από τον πατέρα της. 

Μία εκδοχή αναφέρει ότι η Μήστρα, από δική της πρωτοβουλία, εκμεταλλεύθηκε το χάρισμα της μεταμορφώσεως για να πουλιέται ως δούλα συνεχώς και να βοηθά έτσι τον πατέρα της. Αλλά στο τέλος, ο Ερυσίχθονας, μη έχοντας να φάει τίποτα πια, άρχισε να τρώει το ίδιο του το κρέας μέχρι που πέθανε.

Πηγή

Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα

Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. 

Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. 

Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου.

Αβραάμ Λίνκολν (1809-1865)

16ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής

Ο μαγικός ύπνος του Ενδυμίωνα

Στο βουνό του Λάτμου, σ’ ένα μυστικό σπήλαιο, κοιμάται ακόμα, από τα πανάρχαια χρόνια, ο ξανθός Ενδυμίων έναν ύπνο αξύπνητο.           

Απόβραδο, γύριζε από τα χλοερά βοσκοτόπια με το κοπάδι του. Διαβαίνοντας τη βουνοπλαγιά, έγειρε στο έμπα της σπηλιάς να ξεκουραστεί.           

Τότε, πρόβαλε ανάμεσα από μια σκοτεινή φυλλωσιά η θεά Σελήνη. Χαμογέλασε όταν τον είδε και θέλησε να παίξει μαζί του. Τον πλησίασε κι έριξε με δύναμη στα μάτια του μικρού βοσκού το χρυσό φως της.   

        

Ο Ενδυμίων ένιωσε μια ζάλη από τη μαγική εκείνη λάμψη. Αποκοιμήθηκε ακούγοντας, σαν σε όνειρο, τα κουδούνια των αρνιών του, που ξεμάκραιναν ακολουθώντας το γνώριμο δρόμο. Αυτή ήταν η αρχή ενός ύπνου που δεν είχε τέλος.          

 Η Σελήνη κάθισε πλάι στον ωραίο βοσκό και τον κοίταξε με αγάπη. Ακούμπησε τα ασημένια της δάχτυλα στα κλειστά του βλέφαρα. Τίναξε στα μαλλιά του, από τα μαλλιά της, ένα κύμα δροσιάς.           

― Δε θα ξυπνήσεις, ψιθύρισε.  

        

Ήρθε πάλι την άλλη νύχτα η Σελήνη, τον ξανακοίταξε χαμογελώντας.           

― Ωραία κοιμάσαι, είπε. Φυλάω για σένα μια θαυμαστή μοίρα. Αθάνατος θα υπάρχεις, σ’ ένα αιώνιο, ατελείωτο όνειρο. Είναι και τ’ όνειρο μια αλλιώτικη ζωή. Δε θα πεθάνεις ποτέ και ποτέ δε θα ξυπνήσεις.           

Έφυγε αλαφροπατώντας η θεά.   

        

Όθε διαβεί, μαγεύει τα πάντα με το χρυσό φέγγος: τους κάμπους, τις ακροθαλασσιές, τις στέγες των σπιτιών που προστατεύουν τον ειρηνικό ύπνο των ανθρώπων. Μα όταν αποτραβιέται, για ν’ ανέβει στον ουρανό η αδερφή της η Αυγή, λύνονται τα μάγια. Η πλάση ξυπνά ξαναπαίρνοντας, στο φως της μέρας, την αληθινή της μορφή.           

Μονάχα ο Ενδυμίων δε θα ξυπνήσει ποτέ απ’ το μαγικό ύπνο. Κυλάει πάντα το αίμα στις φλέβες του, μα απομένει ασάλευτος, σαν να ’χει φύγει απ’ τον κόσμο. Ένα χαμόγελο αχνό έχει ζωγραφιστεί στα μισάνοιχτα χείλη του. Ίσως ονειρεύεται μια αθώα χαρά: ένα κοπάδι ασπρόμαλλα πρόβατα.    

(από το βιβλίο: Γιώργος Γεραλής, Ελληνική μυθολογία Ι. Οι θεοί, Kαστανιώτης, 1999)

Πηγή

Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι

Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι 

βγάλε από την πόρτα το κλειδί 

το παιδί ξανάρχισε να παίζει 

το κανάρι πάλι κελαηδεί

βάλε κι άλλη αγάπη στο τραπέζι 

κάποιος πονεμένος θα βρεθεί 

το παιδί ξανάρχισε να παίζει

 το κανάρι πάλι κελαηδεί  

Άνοιξε στο φως το παραθύρι 

δέσε μια κορδέλα στα μαλλιά 

βάλε το λουλούδι στο ποτήρι 

να γεμίσει η κάμαρη ευωδιά  

Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι 

βγάλε από την πόρτα το κλειδί 

το παιδί ξανάρχισε να παίζει 

το κανάρι πάλι κελαηδεί

Στίχοι:Λευτέρης Παπαδόπουλος 
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος 
Ερμηνεία:Βίκυ Μοσχολιού

Διαβάστε στο musiccorner.gr την ιστορία αυτού του εξαίσιου τραγουδιού.

Γρίκησε τι λέει το δέντρο

Γρίκησε τι λέει το δέντρο που το κόψαν και το κάµανε καράβι: 

«Μες στο νέο κορμί µου ολάσβηστη η παντοτινή ψυχή µου ανάβει».

Ο δωδεκάλογος του Γύφτου (1907), 

«Ο δουλευτής»

Σαν σήμερα, 27 Φεβρουαρίου 1943, πέθανε ο Κωστής Παλαμάς, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, με σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Η κηδεία του μετατράπηκε σε σε εκδήλωση αντίστασης του ελληνικού λαού εναντίον του Γερμανού κατακτητή.  

Σε αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» είπε εύστοχα ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός (1884-1951), δίνοντας το πνεύμα ομόθυμης παρουσίας του λαού στην κηδεία. Και «με μια φωνή όσο ποτέ δυνατή» απήγγειλε το ποίημα "Παλαμάς" που είχε γράψει τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου προς τιμήν του μεγάλου ποιητή :  

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές, 

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

 Βογκήστε τύμπανα πολέμου... 

Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !  

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα !

 Ένας λαός, σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει...

 κι ακέριος φλέγεται ως με τ' άδυτο ο Ναός, 

κι από ψηλά νεφέλη Δόξας τονε σκέπει.

Ο Κωστής Παλαμάς Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου 1859.

Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου

Η Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου (1809-1899) ήταν μια από τις αξιολογότερες γυναικείες φυσιογνωμίες της νεότερης Ελλάδας.

Γεννήθηκε στην Πάτρα και ήταν κόρη του προκρίτου Ανδρέα Καλαμογδάρτη. Κατά την έναρξη της επανάστασης κατέφυγε στη Ζάκυνθο με τη μητέρα της και στη συνέχεια στην Ανκόνα της Ιταλίας. Εκεί σπούδασε και έμαθε ιταλικά, γαλλικά και αγγλικά. Το 1824 η οικογένεια της μετακόμισε στο Ναύπλιο, όπου παντρεύτηκε τον Σπύρο Παπαλεξόπουλο, δήμαρχο Ναυπλίου και γερουσιαστή. 

Σύντομα η Καλλιόπη ξεχώρισε για το πνεύμα της ενώ το σπίτι της είχε μετατραπεί σε φιλολογικό σαλόνι. Προσέφερε μεγάλο μέρος της περιουσίας της στους φτωχούς και στους πρόσφυγες. Τάχθηκε φανερά εναντίον του Όθωνα και έλαβε μέρος σε όλες αντι-Οθωνικές αντιδράσεις. 

Μετά τον θάνατο του συζύγου της, το 1850, αποσύρθηκε από την ενεργό δράση για ένα μεγάλο διάστημα. Πρωτοστάτησε στην αποτυχημένη εξέγερση του Ναυπλίου, την 1η Φεβρουαρίου του 1862 γι' αυτό και καταδιώχθηκε από το παλάτι. Όταν ο Όθων εκθρονίστηκε κατέπλευσε το πλοίο «Ελλάς» στο Ναύπλιο και την μετέφερε στην Αθήνα ως προσκεκλημένη της Κυβέρνησης. Οι κάτοικοι την υποδέχτηκαν θριαμβευτικά γεμάτοι ενθουσιασμό. Παρευρέθηκε στην Εθνική Συνέλευση,  όπου όρθιοι οι βουλευτές την χειροκροτούσαν για αρκετή ώρα. 

Η κυρά – Καλλιόπη ήταν η ίδια η ενσάρκωση του ακατάβλητου δημοκρατικού πνεύματος του ελληνικού λαού. Την τίμησαν για την δράση της και της απένειμαν τιμητική σύνταξη 500 δρχ.  Ύστερα από την επίσκεψη στην πρωτεύουσα και την θριαμβευτική υποδοχή της γύρισε στο Ναύπλιο και δεν βγήκε ποτέ πια από το σπίτι της, στην πλατεία Συντάγματος. Απεβίωσε πάμφτωχη στις 8 Φεβρουαρίου του 1899. 

Στο Ναύπλιο υπάρχει οδός, έξω από το αρχοντικό της, που φέρει το όνομα της καθώς και προτομή της στο αναγνωστήριο της δημόσιας βιβλιοθήκης του Ναυπλίου, έργο του Χαριάτη. Επίσης εξυμνήθηκε από γνωστούς ποιητές της εποχής όπως από τον Ηλία Καλαμογδάρτη, πρώτο ξάδελφό της, και τον Παναγιώτη Σούτσο. Στο δημοτικό τραγούδι "Οι τρεις σταυραετοί" υπάρχει η εκδοχή του Δημήτρη Αραπάκη με κατάληξη τη φράση "Παπαλέξαινα σε κλαιν τα Κρέστενα", τόπο καταγωγής του πατέρα της.

Πηγές 1 2

Αν είναι να `ρθει θε να `ρθεί

Δεν ωφελεί να καρτεράς όρθιος στην πόρτα του σπιτιού 

και με τα μάτια στους νεκρούς τους δρόμους στυλωμένα 

αν είναι να `ρθει θε να `ρθεί δίχως να νιώσεις από πού 

και πίσω σου πλησιάζοντας με βήματα σβησμένα  

θε να σου κλείσει απαλά, με τ’ άσπρα χέρια της τα δυο 

τα μάτια που κουράστηκαν τους δρόμους να κοιτάνε,  

κι όταν γελώντας να της πεις θα σε ρωτήσει: 

"Ποια είμ’ εγώ;" 

απ’ της καρδιάς στο σκίρτημα θα καταλάβεις ποια `ναι.  

Δεν ωφελεί να καρτεράς...Αν είναι να `ρθει θε να `ρθεί. 

Κλειστά όλα να `ναι, θα τη δεις άξαφνα μπρος σου να βρεθεί 

κι ανοίγοντας τα χέρια της πρώτη θα σ’ αγκαλιάσει.  

Ειδέ, κι αν έχεις ανοιχτή την πόρτα για να τη δεχτείς,  

και σαν φανεί τρέξεις σ’ αυτή κι εμπρός στα πόδια της συρθείς 

αν είναι να `ρθει θε να `ρθεί αλλιώς θα προσπεράσει.

Κώστας Ουράνης (1890-1953)

Η Αλκυόνη

Η Αλκυόνη στην ελληνική μυθολογία ήταν σύζυγος του Κύηκα και κόρη του Αιόλου. Με τον Κύηκα ζούσε πολύ ευτυχισμένη και η αγάπη τους ήταν πρότυπο για όλους.  Μια μέρα, ο Κύηκας βγήκε στο πέλαγος για ψάρεμα. Μάταια τον παρακαλούσε η Αλκυόνη να μην πάει γιατί είχε ένα άσχημο προαίσθημα. Εκείνος πήγε και όντως σηκώθηκαν δυνατοί άνεμοι και βύθισαν το πλοίο του. Η Αλκυόνη που παρακολουθούσε από μακριά τη σκηνή μόλις είδε το πλοίο του να χάνεται μέσα στην απελπισία της έπεσε από ένα βράχο και σκοτώθηκε.  

Επειδή η αγάπη τους ήταν τόσο δυνατή, οι θεοί τους λυπήθηκαν και τους μεταμόρφωσαν σε πουλιά, τις γνωστές μας αλκυόνες. Μάλιστα επειδή οι αλκυόνες γεννούν τα αυγά τους τον Ιανουάριο σε φωλιές μέσα στους βράχους, ο Δίας επέτρεψε στον ήλιο να λάμπει δυνατά και να ζεσταίνει τις αλκυόνες μέχρι να επωαστούν τα αυγά τους. Οι ζεστές αυτές μέρες του Γενάρη ονομάστηκαν γι' αυτό το λόγο αλκυονίδες μέρες.

Ποιος γνωρίζει τον Αλεξάντερ Σέλκιρκ;;

Όλοι μας γνωρίζουμε τον Ροβινσώνα Κρούσο, τον φανταστικό ήρωα του στο μυθιστόρημα του Ντάνιελ Ντεφόε, το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1719, Ένας ναυαγός που πέρασε 28 χρόνια σε ένα απομακρυσμένο τροπικό νησί κοντά στο Τρινιντάντ, αντιμετωπίζοντας κανίβαλους, αιχμαλώτους και στασιαστές πριν διασωθεί.

Ποιος όμως γνωρίζει τον Αλεξάντερ Σέλκιρκ;;

O Αλεξάντερ Σέλκιρκ ήταν Σκωτσέζος ναυτικός, ο οποίος πέρασε τέσσερα χρόνια ως ναυαγός όταν εγκαταλείφθηκε σ' ένα ακατοίκητο νησί. Είναι πιθανό ότι τα ταξίδια του έδωσαν την έμπνευση στον Ντάνιελ Ντεφόε για το μυθιστόρημα Ροβινσώνας Κρούσος. Ο Αλεξάντερ Σέλκιρκ γεννήθηκε το 1676 στο Λόουερ Λάργκο, στο Φάιφ της Σκωτίας, και ήταν γιος ενός τσαγκάρη και βυρσοδέψη.

Στα νιάτα του εμφάνισε ατίθαση και εριστική συμπεριφορά. Στις 27 Αυγούστου 1695 κλήθηκε να παρουσιαστεί ενώπιον της εκκλησίας για να δώσει εξηγήσεις για την απρεπή του συμπεριφορά, αλλά ο Σέλκιρκ δεν εμφανίστηκε καθώς είχε μπαρκάρει και ξεκίνησε τα ταξίδια του στις θάλασσες.

Τον Οκτώβριο του 1704, το Cinque Ports το καράβι στο οποίο υπηρετούσε ως πλοηγός έφτασε σ' ένα ακατοίκητο νησί, που σήμερα είναι γνωστό ως Ροβινσών Κρούσο, στο αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες ανοικτά των ακτών της Χιλής, για μία ενδιάμεση αποστολή ανανέωσης των αποθεμάτων σε προμήθειες και γλυκό νερό. Ο Σέλκιρκ διαφώνησε με τον καπετάνιο για την αξιοπλοΐα του πλοίου και προσπάθησε να πείσει ορισμένους άνδρες από το πλήρωμα να μείνουν στο νησί μαζί του, υπολογίζοντας σε μία επόμενη επίσκεψη από άλλο πλοίο. Κανένας άλλος δεν συμφώνησε να μείνει μαζί του.

Τα επόμενα τέσσερα χρόνια και τέσσερις μήνες τα πέρασε απομονωμένος στο νησί χωρίς καμία ανθρώπινη συντροφιά. Τα μόνα που είχε μαζί του ήταν ένα τουφέκι, πυρίτιδα, εργαλεία ξυλουργού, ένα μαχαίρι, μία Βίβλο, κάποια ρούχα και σχοινί. Το Cinque Ports πράγματι βυθίστηκε ανοικτά των ακτών της σημερινής Κολομβίας.

Αρχικά έτρωγε οστρακοειδή και παρατηρούσε καθημερινά τον ωκεανό μήπως και βρει τρόπο διάσωσης, υποφέροντας όλο αυτό το διάστημα από τη μοναξιά, τη δυστυχία και τις τύψεις. Αργότερα, καθώς μετακινήθηκε στο εσωτερικό του νησιού, αδέσποτες κατσίκες τον προμήθευαν κρέας και γάλα, ενώ άγρια γογγύλια, λάχανα και μαύρο πιπέρι τού προσέφεραν ποικιλία και μπαχαρικά. Επειδή το βράδυ του επιτίθεντο αρουραίοι, ο Σέλκιρκ εξημέρωσε άγριες γάτες που ζούσαν κοντά του κι έτσι μπορούσε να κοιμηθεί ήσυχος και με ασφάλεια.

Ο Σέλκιρκ αποδείχθηκε πολυμήχανος στη χρήση του εξοπλισμού που πήρε από το πλοίο και στα υλικά που μάζευε από το νησί. Έχτισε δύο καλύβες από δέντρα. Χρησιμοποιούσε το μουσκέτο του για να κυνηγήσει κατσίκες και το μαχαίρι του για να καθαρίσει το κουφάρι τους. Καθώς τελείωνε η πυρίτιδα, έπρεπε να κυνηγήσει το θήραμα με τα πόδια. 

Όταν τα ρούχα του Σέλκιρκ ήταν τόσο φθαρμένα που δεν μπορούσε πια να τα φορέσει, έκανε νέα ενδύματα από δέρμα κατσίκας χρησιμοποιώντας ένα καρφί για το ράψιμο. Τα μαθήματα που είχε πάρει ως παιδί από τον βυρσοδέψη πατέρα του, τον βοήθησαν πολύ κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο νησί. Όταν τα παπούτσια του έγιναν άχρηστα, δεν είχε καμία ανάγκη να φτιάξει νέα αφού τα σκληρά και γεμάτα κάλους πόδια του έκαναν κάθε προστασία περιττή. Επίσης έφτιαξε ένα νέο μαχαίρι από δαχτυλίδια βαρελιών που έμειναν στην παραλία.

Ο Σέλκιρκ διασώθηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1709 από ένα κουρσάρικο πλοίο, με πλοίαρχο τον Γουντς Ρότζερς. Συστήθηκε ως Κυβερνήτης του νησιού και από τη χαρά του μιλούσε σχεδόν ασυνάρτητα. Χάρη στην ευκινησία του, πιάνοντας δύο με τρεις κατσίκες την ημέρα, βοήθησε στην αποκατάσταση της υγείας των ανδρών του Ρότζερς, οι οποίοι έπασχαν από σκορβούτο. Ο Ρότζερς έκανε τελικά τον Σέλκιρκ υποπλοίαρχο, δίνοντάς του τη διοίκηση ενός από τα πλοία του.

Ο Σέλκιρκ πέθανε στις 13 Δεκεμβρίου 1721 ενώ υπηρετούσε ως ανθυποπλοίαρχος στο βασιλικό πλοίο Weymouth. Αιτία θανάτου μάλλον είναι ο κίτρινος πυρετός. Θάφτηκε στη θάλασσα ανοικτά της δυτικής ακτής της Αφρικής. Μερικοί άνθρωποι που μίλησαν με τον Σέλκιρκ μετά τη διάσωσή του (όπως ο πλοίαρχος Ρότζερς και ο δημοσιογράφος Στιλ) εντυπωσιάστηκαν από την ηρεμία του νου και το σθένος του σώματος, που πέτυχε ο Σέλκιρκ στο διάστημα που βρισκόταν στο νησί. 

Ο Στιλ σημείωσε ότι "η ιστορία αυτού του απλού ανθρώπου είναι ένα αξιομνημόνευτο παράδειγμα ότι ο πιο ευτυχισμένος είναι αυτός που περιορίζει τα θέλω του στις φυσικές του ανάγκες και που επεκτείνει τις επιθυμίες του και αυξάνει τα θέλω του ανάλογα με τις κατακτήσεις του".

Στη μνήμη της παραμονής του Σέλκιρκ στο νησί, το 1863 το πλήρωμα του HMS Topaze τοποθέτησε μία μπρούτζινη πλάκα σ' ένα σημείο που λέγεται Παρατηρητήριο του Σέλκιρκ πάνω σ' ένα λόφο του νησιού. Την 1η Ιανουαρίου 1966 το νησί του Σέλκιρκ μετονομάστηκε επίσημα σε νησί Ροβινσώνα Κρούσου. Παράλληλα, το πιο δυτικό νησί του αρχιπελάγους Χουάν Φερνάντες μετονομάστηκε σε Νήσος Αλεξάνδρου Σέλκιρκ, αν και πιθανότατα ο Σέλκιρκ ποτέ δεν είδε αυτό το νησί (βρίσκεται 97 μίλια δυτικά).  
Στις 11 Δεκεμβρίου 1885, έγιναν τα αποκαλυπτήρια ενός μπρούτζινου αγάλματος και μιας πλάκας του Αλεξάντερ Σέλκιρκ έξω από ένα σπίτι στο σημείο όπου βρισκόταν το σπίτι του Σέλκιρκ στην κεντρική οδό του Λόουερ Λάργκο στο Φάιφ της Σκωτίας.

Πηγή

Ως πότε τέλος πάντων

Ως πότε τέλος πάντων θα λέγωμεν «ως πότε;»

Σαν σήμερα, 2 Φεβρουαρίου 1853, γεννήθηκε ο Γεώργιος Σουρής, ένας από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδας, έχοντας χαρακτηριστεί ως «σύγχρονος Αριστοφάνης».

Όπως δεν θα ήθελα να είμαι σκλάβος

"Όπως δεν θα ήθελα να είμαι σκλάβος, έτσι δεν θα ήθελα να είμαι ούτε αφέντης. Αυτό εκφράζει την αντίληψή μου για τη δημοκρατία".

Σαν σήμερα. την 1η Φεβρουαρίου 1965, ο Αβραάμ Λίνκολν, 16ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, υπογράφει την 13η τροπολογία του Συντάγματος που καταργεί τη δουλεία.  

Μαχάτμα Γκάντι

"Είναι καλύτερα να στέκεσαι όρθιος με σπασμένο και μπανταρισμένο κεφάλι, από το να σέρνεσαι με την κοιλιά για να γλιτώσεις το κεφάλι σου". 

Σαν σήμερα το 1948 δολοφονήθηκε από φανατικό ινδουιστή ο Ινδός πολιτικός Μαχάτμα Γκάντι (2 Οκτωβρίου 1869 - 30 Ιανουαρίου 1948), σε ηλικία 79 ετών, προκαλώντας την διεθνή συγκίνηση. Υπήρξε μεγάλος πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης ακτιβιστής, η κεντρική μορφή του εθνικού κινήματος για την ινδική ανεξαρτησία και εμπνευστής της μεθόδου παθητικής αντίστασης χωρίς τη χρήση βίας έναντι των καταπιεστών.

Μια πίκρα

Tα πρώτα μου χρόνια τ' αξέχαστα  

τα 'ζησα κοντά στ' ακρογιάλι 

 στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη,  

στη θάλασσα εκεί την πλατιά, τη μεγάλη.

Και κάθε φορά που μπροστά μου πρωτάνθιστη  

ζωούλα προβάλλει, 

 και βλέπω τα ονείρατα κι ακούω τα μιλήματα 

 των πρώτων μου χρόνων κοντά στ' ακρογιάλι, 

 στενάζεις, καρδιά μου το ίδιο αναστένασμα: 

Να ζούσα και πάλι  

στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη,  

στη θάλασσα εκεί την πλατιά, τη μεγάλη.

Μια μένα είν' η μοίρα μου, μια μένα είν' η χάρη μου,  

δε γνώρισα κι άλλη:  

μια θάλασσα μέσα μου σα λίμνη γλυκόστρωτη 

 και σαν ωκεανός ανοιχτή και μεγάλη.

Και να! μες στον ύπνο μου την έφερε τ' όνειρο  

κοντά μου και πάλι  

τη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη,  

τη θάλασσα εκεί την πλατιά τη μεγάλη.  

Κι εμέ, τρισαλίμονο! μια πίκρα με πίκραινε  

μια πίκρα μεγάλη, 

 και δε μου τη γλύκαινες, πανώριο ξαγνάντεμα 

της πρώτης λαχτάρας μου, καλό μου ακρογιάλι!  

Ποιά τάχα φουρτούνα φουρτούνιαζε μέσα μου  

και ποιά ανεμοζάλη, 

που δε μου την κοίμιζες και δεν την ανάπαυες,  

πανώριο ξαγνάντεμα, κοντά στ' ακρογιάλι; 

Μια πίκρα είν' αμίλητη, μια πίκρα είν' αξήγητη,  

μια πίκρα μεγάλη, 

 η πίκρα που είν' άσβηστη και μες στον παράδεισο  

τω(ν) πρώτω(ν) μας χρόνω(ν) κοντά στ' ακρογιάλι.

Κωστής Παλαμάς

Το σοφό κορίτσι

Από τη Ρωσία, από τη συλλογή της Βέρα Ξενοφόντοβνα ντε Μπλούμενταλ, 1903  

Μια φορά κι έναν καιρό, σ' ένα χωριό στη μέση της μεγάλης ρωσικής στέπας, ζούσαν δύο αδέλφια. Ο ένας ήταν πλούσιος και τρανός, με τροφαντή γυναίκα και πολλά παιδιά, ο άλλος φτωχός και χήρος, με μόνη συντροφιά του την εφτάχρονη κόρη του.   

Μια μέρα τα δύο αδέλφια αποφάσισαν να πάνε στην πρωτεύουσα όπου, όπως κάθε χρόνο, γινόταν το μεγάλο παζάρι - ο πλούσιος με το όμορφο άτι του, ο φτωχός με τη φοράδα του. Δρόμο πήραν δρόμο άφησαν και, την ώρα που σουρούπωνε, είδαν μπροστά τους μια έρημη καλύβα. 

«Εδώ να περάσουμε τη νύχτα!» είπε ο πλούσιος. Ξεπέζεψαν, έδεσαν τα άλογα έξω από το καλυβάκι και έπεσαν να κοιμηθούν. Πολύ πρωί, τους ξύπνησαν χλιμιντρίσματα. Βγαίνουν στην πόρτα, και τι να δουν! Τα άλογα ήταν τρία! Το τρίτο ήταν ένα πουλαράκι, που το είχε γεννήσει η φοράδα τη νύχτα. Στεκόταν, μισοτρεκλίζοντας, πλάι στο άλογο του πλούσιου αδελφού.   

«Δικό μου είναι!», φώναξε ο Ντιμίτρι, ο πλούσιος.   

«Από ποΥ κι ως ποΥ;» ρώτησε ο Ιβάν, ο φτωχός. «Αφού το γέννησε η φοράδα μου!»   

«Ναι, αλλά στεκόταν πλάι στο άλογό μου!» απάντησε ο Ντιμίτρι.   

Τα δύο αδέλφια άρχισαν να μαλώνουν και κανένας δεν υποχωρούσε. Στο τέλος αποφάσισαν, μόλις φτάσουν στην πόλη, να ζητήσουν από τον βασιλιά να αποδώσει δικαιοσύνη.   

Έτσι κι έκαναν. Ο βασιλιάς τους δέχτηκε καθισμένος στον θρόνο του και τους άκουσε προσεκτικά. Από τα πρώτα τους κιόλας λόγια κατάλαβε ότι το πουλάρι ανήκε στον Ιβάν, επειδή όμως ήθελε να διασκεδάσει λιγάκι, είπε:   

«Πολύ μπερδεμένα μου τα λέτε εσείς οι δυο και δεν μπορώ να αποφασίσω. Θα δώσω, λοιπόν, το πουλάρι σ' όποιον μου πει ποιο πράγμα στον κόσμο είναι το γρηγορότερο, ποιο είναι το παχύτερο, ποιο είναι το απαλότερο και ποιο το πολυτιμότερο. Να έρθετε σε μία βδομάδα με τις απαντήσεις σας!».   

Τα αδέλφια πήραν αμίλητα τον δρόμο του γυρισμού. Ο πλούσιος πήγε κατευθείαν στο σπίτι του και εξιστόρησε όσα έγιναν στη γυναίκα του. 

«Μα, δεν σε ρώτησε και τίποτα δύσκολο ο βασιλιάς!», είπε εκείνη. «Να τι θα του απαντήσεις: Το γρηγορότερο πράγμα στον κόσμο είναι το άλογό σου, το παχύτερο το γουρούνι μας, το απαλότερο το πάπλωμά μας και το πολυτιμότερο ο μικρός μας γιος».  

 Ο φτωχός γύρισε στο φτωχικό του καταστενοχωρημένος. Πήρε την κορούλα του στην αγκαλιά του και της είπε όσα είχαν συμβεί. Εκείνη, σκέφτηκε λίγο και του απάντησε: «Να πεις στον βασιλιά ότι το γρηγορότερο πράγμα στον κόσμο είναι ο παγωμένος βόρειος άνεμος τον χειμώνα, το παχύτερο είναι το χώμα των χωραφιών της πατρίδας μας, το απαλότερο είναι το χάδι ενός παιδιού και το πολυτιμότερο είναι η τιμιότητα».   

Πέρασαν οι μέρες και τα δύο αδέλφια παρουσιάστηκαν και πάλι μπρος στον βασιλιά. Εκείνος ξεκαρδίστηκε με τις απαντήσεις του Ντιμίτρι, όμως άκουσε με προσοχή τον Ιβάν και θα του έδινε το πουλάρι στη στιγμή, αν δεν ήθελε να τον δοκιμάσει λίγο ακόμη.  

 «Εσύ τα σκέφτηκες όλα αυτά;» τον ρώτησε.   

«Οχι, εγώ, μεγαλειότατε», απάντησε ο Ιβάν, «η εφτάχρονη κορούλα μου».   

«Για να δούμε αν είναι τόσο έξυπνη όσο φαίνεται», είπε ο βασιλιάς. «Σε εφτά ημέρες να τη φέρεις στο παλάτι. Να εμφανιστεί όμως μπροστά μου ούτε γυμνή ούτε ντυμένη ούτε πεζή ούτε καβάλα σ' άλογο ούτε με δώρα ούτε με άδεια χέρια. Αν τα καταφέρει, θα πάρεις και το πουλάρι και εκατό ασημένια δουκάτα».   

Ο Ιβάν γύρισε σπίτι ακόμα πιο στενοχωρημένος. Είπε δακρυσμένος στην κόρη του τι ζητούσε ο βασιλιάς, εκείνη όμως, χωρίς να ταραχτεί καθόλου, του ζήτησε να της φέρει έναν λαγό και μια πέρδικα και να πάψει να ανησυχεί.   

Έφτασε η μεγάλη μέρα... Πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί στο παλάτι, περιμένοντας να δει πώς θα εμφανιζόταν η κορούλα του Ιβάν μπροστά στον βασιλιά. Κι εκείνη, ήρθε τυλιγμένη σε ένα ψαράδικο δίχτυ, καβάλα σ' έναν λαγό, κρατώντας στα χέρια της μια πέρδικα.  

 «Ωραία!» φώναξε ο βασιλιάς. «Δεν είναι ούτε γυμνή ούτε ντυμένη ούτε πεζή ούτε καβάλα σ' άλογο. Τα χέρια της όμως είναι γεμάτα!» Τότε το κοριτσάκι άνοιξε τα δάχτυλα και η πέρδικα πέταξε στον αέρα. Θαυμάζοντας την εξυπνάδα του κοριτσιού, ο βασιλιάς τη ρώτησε με γλυκιά φωνή:   

«Τόσο φτωχοί είστε, λοιπόν; Τόσο πολύ χρειάζεστε το πουλάρι;»   «Ναι, μεγαλειότατε!», απάντησε το κοριτσάκι. «Ζούμε με τους λαγούς που πιάνει ο πατέρας μου απ' το ποτάμι και με τα ψάρια που μαζεύει από τα δέντρα».   

«Αχά!», φώναξε θριαμβευτικά ο βασιλιάς. «Να που δεν είσαι και τόσο έξυπνη! Πού ακούστηκε να υπάρχουν λαγοί στα ποτάμια και ψάρια στα δέντρα;»   

«Και πού ακούστηκε αρσενικό άλογο να γεννάει πουλάρι;», απάντησε το κοριτσάκι.  

Τραντάχτηκε το παλάτι από τα γέλια και τα χειροκροτήματα. Ο βασιλιάς διέταξε να δοθούν αμέσως στον Ιβάν το πουλάρι και τα δουκάτα και δήλωσε με δυνατή φωνή:   

«Μονάχα στο βασίλειό μου θα μπορούσε να γεννηθεί ένα τόσο σοφό κορίτσι!»

Γιόμο Κενυάτα

Ο Γιόμο Κενυάτα (1891 -  1978) ήταν ο ηγέτης της Κένυας από την ανεξαρτησία της το 1963 έως το θάνατό του το 1978, υπηρετώντας πρώτα ως πρωθυπουργός (1963-1964) και στη συνέχεια ως πρόεδρος (1964-1978). Θεωρείται ο ιδρυτής πατέρας του έθνους της Κένυας.

Ο Γιόμο Κενυάτα ήταν ο ηγέτης του απελευθερωτικού κινήματος της Κένυας και το 1953 είχε καταδικαστεί σε καταναγκαστικά έργα, καθώς οι Βρετανοί προσπαθούσαν με κάθε μέσο να διατηρήσουν την αποικιακή αυτοκρατορία τους που κατέρρεε. Η παγκόσμια κατακραυγή ώθησε και άλλους Αφρικανούς ηγέτες να ασκήσουν έντονες πιέσεις, προκειμένου να πετύχουν την απελευθέρωσή του.  

Ύστερα από περίπου εννέα χρόνια φυλάκισης και κατ' οίκον περιορισμού, στις 14 Αυγούστου του 1961, ο ηγέτης των Μάου Μάου και μετέπειτα πρόεδρος της Κένυας, Γιόμο Κενυάτα, απελευθερώθηκε και επέστρεψε στο σπίτι του στο Γκατούντου κοντά στο Ναϊρόμπι, όπου έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους οπαδούς του. Μία εβδομάδα μετά την επιστροφή του στο Γκατούντου, Βρετανός αξιωματούχος τού παρέδωσε επισήμως την εντολή με την οποία τέθηκε τέρμα στους περιοριστικούς όρους, το χρυσό δαχτυλίδι του και το μαύρο μπαστούνι του, σύμβολα της επιστροφής του στην ελευθερία.  

Λίγο αργότερα ο Γιόμο Κενυάτα πήρε μέρος στη διάσκεψη στο Λονδίνο, στην οποία εξετάστηκε το μέλλον της αποικίας. Το 1963 έγινε πρωθυπουργός της Κένυας και ένα χρόνο αργότερα, μετά την ανεξαρτησία της χώρας, ανέλαβε πρόεδρος.  

Ο Κενυάτα ήταν ένας μορφωμένος διανοούμενος που έχει συγγράψει αρκετά βιβλία και έχει μείνει στην ιστορία ως Παναφρικανιστής. Είναι επίσης ο πατέρας του τέταρτου προέδρου της Κένυας, Ουχούρου Κενυάτα (ο οποίος ήταν κατηγορούμενος στο Διεθνές Δικαστήριο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Απαλλάχτηκε λόγω έλλειψης στοιχείων.).  

Το διεθνές αεροδρόμιο του Ναϊρόμπι, το Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Κενυάτα και κεντρικοί δρόμοι σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις της Κένυας, πολλά σχολεία, δύο πανεπιστήμια, νοσοκομείο, αγορές και συγκροτήματα κατοικιών φέρουν το όνομά του. Προς τιμήν του έχει στηθεί άγαλμα στο κέντρο της πόλης του Ναϊρόμπι καθώς και μνημεία σε όλη την Κένυα.

Πηγές  1 2