Μάρτιαι Ειδοί

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή. 

Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις 

αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις 

να τες ακολουθείς. Και όσο εμπροστά προβαίνεις, 

τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.  

Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια· 

έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις, 

τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω, 

εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία, 

αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο 

κανένας Αρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα, 

και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα, 

είναι μεγάλα πράγματα που σ' ενδιαφέρουν», 

μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν' αναβάλεις 

κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους 

που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις 

(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη 

κ' η Σύγκλητος αυτή, κ' ευθύς να τα γνωρίσεις 

τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου.

Κωνσταντίνος Καβάφης

Ειδοί-Ρωμαϊκός όρος αρχικά για την πανσέληνο των μηνών όταν αυτοί ήταν σεληνιακοί και μετά για το τρίτο δεκαήμερο του μήνα-όπως και για την 13η του μηνός στους μήνες που είχαν 30 ημέρες και για την 15η τους υπόλοιπους μήνες

Αι ειδοί του Μαρτίου : δυσοίωνη ημερομηνία μετά τη δολοφονία του Καίσαρα στις 15 Μαρτίου

15 Μαρτίου του 44 μ.Χ. δολοφονήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας. Ο οιωνοσκόπος Σπουρίννας είχε πει στον Καίσαρα να φυλάγεται από τις Ειδούς του Μαρτίου. Το βράδυ της 14ης σε συγκέντρωση φίλων στο σπίτι του, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το ποιος θάνατος είναι ο καλύτερος. «Ο απροσδόκητος», ήταν η γνώμη του Καίσαρα. Το πρωί της 15ης η Καλπουρνία τον παρακάλεσε να μη πάει στην Σύγκλητο εκείνη την ημέρα γιατί είχε δει στον ύπνο της ότι τον κρατούσε στην αγκαλιά της σφαγμένο. 

Οι ιερείς ήρθαν και είπαν ότι οι οιωνοί ήταν απαίσιοι. Αλλά ο εκ των συνωμοτών Δέκιμος Βρούτος περιγέλασε γυναίκες και ιερείς κι έπεισε τον Καίσαρα να μεταβεί την Σύγκλητο, έστω για ν’ αναβάλει την συνεδρίαση. Ενώ προχωρούσαν, είδε ο Καίσαρ τον οιωνοσκόπο και τον ειρωνεύτηκε : «Οι Ειδοί του Μαρτίου ήρθαν». Ο Σπουρίννας απάντησε «Ναι, ήρθαν, αλλά δεν πέρασαν». 

Στην πορεία τους το πλήθος που συνωστιζόταν γύρω από τον Καίσαρα ήταν μεγάλο.  Ο Έλληνας σοφιστής Αρτεμίδωρος ο Κνίδιος, που είχε σχέσεις με ανθρώπους του περιβάλλοντος του Βρούτου και είχε μάθει για την συνωμοσία, πλησίασε πολύ κοντά και του έδωσε ένα σημείωμα λέγοντας «Διάβασέ το αυτό, Καίσαρ, ο ίδιος και γρήγορα. Λέει για σπουδαία πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν». Ο Καίσαρ προσπάθησε να το διαβάσει αλλά οι εκδηλώσεις του πλήθους ήταν τόσες που δεν μπόρεσε. 

Μπήκε στην Σύγκλητο κρατώντας το σημείωμα. Όταν ο Καίσαρ κάθισε στο έδρανό του, οι συνωμότες τον περικύκλωσαν, τον χτύπησαν όλοι για να έχουν όλοι συμμετοχή στον φόνο. Όταν είδε και τον Βρούτο να ορμά εναντίον του είπε στα Ελληνικά «Και συ, τέκνον ;» και σκέπασε το κεφάλι του με την τήβεννο. Δέχτηκε είκοσι τρία χτυπήματα και κατέρρευσε στην βάση του αγάλματος του Πομπήιου.