Ορέστης Μακρής-ο αλησμόνητος μπεκρής του ελληνικού σινεμά

Έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες ηθοποιούς θα θυμηθούμε σήμερα. Τον εξαιρετικό Ορέστη Μακρή.  
Γεννήθηκε στη Χαλκίδα στις 30 Σεπτεμβρίου 1898.  Είχε τελειώσει το Ελληνικό Ωδείο Αθηνών και εμφανίσθηκε στη σκηνή πρώτα ως τενόρος στο θίασο Ροζαλίας Νίκα το 1925, κατόπιν στον θίασο Παπαϊωάννου και αργότερα μεταπήδησε στο είδος των κωμικών ρόλων. Ως ηθοποιός διέπρεψε σε απόδοση λαϊκών τύπων. Ανεπανάληπτη ήταν η απόδοσή του στο τύπο του «μεθύστακα», που αποτέλεσε σταθμό στο ελληνικό θέατρο. Τον τύπο αυτόν μετέφερε αργότερα και στον κινηματογράφο με ομώνυμο τίτλο. Ο ρόλος αυτός τον έκανε ευρύτερα γνωστό στο ελληνικό κοινό. Ο χαρακτήρας του "μπεκρή" συνδέθηκε τόσο πολύ με τον Ορέστη Μακρή, που ακόμα και σήμερα όταν θέλουμε να πούμε σε κάποιον ότι πίνει πολύ, τον αποκαλούμε με τον όνομα του ηθοποιού.

Το 1955 απέδωσε τόσο αληθινά τον χαρακτήρα του μισητού ιδιοκτήτη που έγινε αποδέκτης ευτράπελου επεισοδίου σε κεντρικό δρόμο της Αθήνας, θεωρούμενος ως πραγματικός ιδιοκτήτης. Συμμετείχε σε περίπου σαράντα ταινίες παίζοντας χαρακτηριστικούς ρόλους, όπως του μεθυσμένου, του άστοργου, του ανάποδου μα και στοργικού πατέρα. Κάθε ταινία του Ορέστη Μακρή θεωρείται χωρίς υπερβολή και μια ξεχωριστή δημιουργία ρόλου που σήμερα αποτελούν όλοι πρότυπα θεατρικής μελέτης του είδους των.

"Ο μάγος της Αθήνας" (1931), ήταν η πρώτη του ταινία και η ταινία με τίτλο "Ένα κορίτσι αλλιώτικο απ' τ΄άλλα" (1968 ) αυτή με την οποία τελείωσε την κινηματογραφική του καριέρα. Ας θυμηθούμε μερικές ακόμα, ενδεικτικά:

• Ο μεθύστακας (1950), στο ρόλο του Χαράλαμπου Γαρμπή, ενός φτωχού τσαγκάρη, ο οποίος μη μπορώντας να ξεπεράσει το ηρωικό χαμό του γιου του, στα βουνά της Αλβανίας και της γυναίκας του αμέσως μετά, άρχισε να γυρνάει στις ταβέρνες της Πλάκας και να πίνει. Ένας ρόλος στον οποίο ο Ορέστης Μακρής καταθέτει την ψυχή του και είναι αξεπέραστος.

• Ο γρουσούζης (1952), στο ρόλο του  Αγαθοκλή, ενός γκρινιάρη, γρουσούζη καφετζή, ο οποίος βρίσκει έξω από το καφενείο του ένα παρατημένο μωρό και αποφασίζει να το υιοθετήσει. Η ατμόσφαιρα της παλιάς Πλάκας κυριαρχεί στην ταινία, η γειτονιά με τα πλακόστρωτα σακάκια, το παλιό καφενείο, η εσωτερική αυλή.

• Το κορίτσι της γειτονιάς (1954), ένα μελόδραμα βασισμένο στην ομώνυμη οπερέτα του Νίκου Χατζηαποστόλου. Στην ταινία ερμηνεύει το ρόλο του Στάμου, ενός αλκοολικού τσαγκάρη, ο οποίος συμπαραστέκεται στον φίλο του τον μπαρμπα-Πέτρο (Καρούσος Τζαβαλάς), όταν η κόρη του Πίτσα (Σμαρούλα Γιούλη) εγκαταλείπει το σπίτι της για να ζήσει τη μεγάλη ζωή.

• Η κάλπικη λίρα (1955), η αριστουργηματική ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα. Εδώ ο Ορέστης Μακρής ερμηνεύει το ρόλο του Βασίλη Μαυρίδη, του φιλάργυρου, "ανάποδου" σπιτονοικοκύρη, που προσπαθεί να κρύψει την καλοσύνη και την ευαισθησία του πίσω από την μάσκα της σκληρότητας και της αδιαφορίας. Η ορφανή Φανούλα είναι αυτή που βγάζει στην επιφάνεια τα πραγματικά του συναισθήματα, όταν σε μια συγκινητική σκηνή ο σκληρός γέροντας της λέει: "Θέλεις να γίνω εγώ ο πατερούλης σου;;".

• Το φιντανάκι (1955), η κοινωνική δραματική ταινία του Παντελή Χορν, η οποία διαδραματίζεται σε μια αθηναϊκή γειτονιά του μεσοπολέμου. Ο Ορέστης Μακρής στο ρόλο του ταχυδρομικού διανομέα Αντώνη.

• Η αρπαγή της Περσεφόνης (1956), μια κοινωνική σάτυρα του Γρηγόρη Γρηγορίου, ως πρόεδρος του Κατωχωρίου ενός από τα δύο χωριά-το άλλο είναι το Πανωχώρι-που ανταγωνίζονται για την κυριότητα μιας πηγής νερού.
• Η θεία απ' το Σικάγο (1957), στο ρόλο του Χαρίλαου Μπάρδα, ενός απόστρατου αξιωματικού, ο οποίος μεγαλώνει τις κόρες του με πολύ αυστηρές και συντηρητικές αρχές και με στρατιωτική πειθαρχία. Όλα αυτά όμως ανατρέπονται, όταν στη ζωή της οικογένειας μπαίνει η, πολύ προοδευτική,  θεία από το Σικάγο (Γεωργία Βασιλειάδου). 

Απίστευτες ατάκες, που έχουν μείνει αξέχαστες. Λέει ο Ξενοφών (Παντελής Ζερβός): «Αλίμονο από τους ηθικούς που είναι ηθικοί επειδή δε μπορούν να είναι ανήθικοι και από τους τίμιους που είναι τίμιοι επειδή δε μπορούν να είναι άτιμοι». Σε άλλη σκηνή, η Γεωργία Βασιλειάδου, αντικρίζοντας για πρώτη φορά τις ανιψιές της, σχολιάζει: "Ω γουέλ, μα που είναι οι ανιψιές μου; Τι είναι τούτα καλέ; ταμένα τα 'χετε;" Τέλος, ο Χαρίλαος σχολιάζει τον χορό που χορεύει η κόρη του με τον υποψήφιο γαμπρό, λέει: "Ροκ εντ ρολ;;; Δεν είναι αυτός ο χορός που αρπάζει ο καβαλιέρος τη ντάμα και της φέρνει το κεφάλι κάτω και τα πόδια πάνω;; Ωραίος χορός! Πολύ θα ήθελα να τον χορέψω, αλλά με αυτόν που τον εφηύρε. Να τον πιάσω ....."

• Το αμαξάκι (1957) στο ρόλο του Πλακιώτη αμαξά κυρ-Ανέστη, που μένει πιστός στο επάγγελμά του, παρόλο που αυτό κινδυνεύει να εξαφανιστεί, καθώς όλοι στρέφονται στη χρήση του αυτοκινήτου.

• Η κυρά μας η μαμή (1958), στο ρόλο του Λυκούργου Μπέκου, ενός γιατρού, ο οποίος επιστρέφει με την οικογένειά του στο χωριό. Εκεί βρίσκεται επαγγελματικά αντιμέτωπος με τη μαμμή του χωριού. Ένα διαμάντι του ελληνικού κινηματογράφου, που χαρακτηρίζεται και από τους πολύ καλούς δεύτερους ρόλους. Ξεχωρίζουν ο Παντελής Ζερβός και ο Γιώργος Δαμασιώτης, στο ρόλο του προέδρου. Οι πετυχημένες ατάκες διαδέχονται η μια την άλλη.  Ρωτάει ο Μακρής: Πατριώτη, έτσι θα είναι ο δρόμος; και του απαντάει ο Ζερβός- Όχι, παραπάν' χαλάει! Άλλη μία: Μακρής: Μπα! έχει και γιο η μαμμή;; Ναι, ο νεαρός που ήρθε τελευταία, απαντάει η σύζυγός του, Ελένη Ζαφειρίου και ανταπαντάει ο Μακρής: Ο φοιτητής της Ιατρικής;; Μπα, δεν το ΄ξερα ότι στα πανεπιστήμιο έβαλαν έδρα ξεματιάσματος!

• Το νησί της σιωπής  (1958) , στο ρόλο του Μανώλη, ενός δασκάλου , ο οποίος βοηθά τον γιατρό που φροντίζει τους χανσενικούς που ζουν στη Σπιναλόγκα απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Η ταινία της Λίλας Κουρκουλάκου γυρίστηκε στη Σπιναλόγκα την εποχή που αυτό λειτουργούσε ως γκέτο. Πήρε μέρος στο φεστιβάλ της Βενετίας το 1958, ως επίσημη ελληνική συμμετοχή και έγινε αφορμή να κλείσει η Σπιναλόγκα.

• Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο (1959), ως ο πολυπαθής γυμναστής Γκίκας σε ένα ιδιωτικό κολλέγιο με κακομαθημένες μαθήτριες της υψηλής κοινωνίας.

• Στουρνάρα 288 (1960), μια δραματική ταινία του Ντίνου Δημόπουλου, στην οποία παρουσιάζεται η ζωή των ενοίκων μιας μοντέρνας πολυκατοικίας. Μια ηθογραφία με μια πικρή και νοσταλγική ματιά στις αλλοτριωμένες αθηναϊκές γειτονιές. Ο Ορέστης Μακρής στον χαρακτηριστικό ρόλο του θυρωρού της πολυκατοικίας.

• Η Χιονάτη και τα 7 γεροντοπαλίκαρα (1960), στο ρόλο του ενός από τα επτά γεροντοπαλίκαρα, του Καίσαρα Αλεξάνδρου. Ένα παραμυθάκι με πολλά και αξιόλογα ονόματα του ελληνικού κινηματογράφου.

• Έξω οι κλέφτες  (1961), στο ρόλο του Τιμολέοντος Αδάμαντα, ενός φτωχού δασκάλου, ο οποίος μετά το θάνατο του αδελφού του, βρίσκεται με ένα ιδιόκτητο εργοστάσιο.  Φτάνει στο εργοστάσιο χωρίς να αποκαλύψει την ταυτότητά του και γίνεται μάρτυρας όλων των λαθροχειριών και των απατεωνιών που συντελούνται υπό την καθοδήγηση του διευθυντή και του αρχιλογιστή της επιχείρησης. Εν τέλει αποκαλύπτει την ταυτότητά του και διώχνει όλους του κλέφτες.

• Ο Αριστείδης και τα κορίτσια του (1964), στο ρόλο του Αριστείδη Ελαπόρτα, ενός εκπαιδευτικού και πατέρα αυστηρών αρχών, ο οποίος μεγαλώνει τα τρία κορίτσια του με πολλούς περιορισμούς και με αυστηρή επιτήρηση.

Ο Ορέστης Μακρής τιμήθηκε με το Τάγμα του Φοίνικος για τη θεατρική προσφορά του.  Πέθανε στην Αθήνα στις 29 Ιανουαρίου 1975, αφήνοντας ανεξίτηλο το δικό σημάδι στον ελληνικό κινηματογράφο. Κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο σε οικογενειακό τάφο. 

Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο.

Πληροφορίες από την wikipedia, cine.gr, tainiothiki.gr και 90lepta.com