Τρίτη 28 Μαΐου 2013

Το ψάρι είναι φίλος μου


"Το ψάρι είναι φίλος μου" είπε δυνατά. 
"Δεν έχω ξαναδεί ούτε έχω ξανακούσει για κανένα τέτοιο ψάρι". Όμως πρέπει να το σκοτώσω. Πάλι καλά που δεν είμαστε αναγκασμένοι να σκοτώσουμε τ' αστέρια".

Φαντάσου να έπρεπε κάθε μέρα κάποιος να προσπαθεί να σκοτώσει το φεγγάρι, συλλογίστηκε. Το φεγγάρι σώνεται και χάνεται. Φαντάσου όμως να ήταν αναγκασμένος κάθε μέρα κάποιος να προσπαθεί να σκοτώσει τον ήλιο; Γεννηθήκαμε τυχεροί, σκέφτηκε. 

Τότε, λυπήθηκε το μεγάλο ψάρι που δεν είχε τίποτα να φάει μα η απόφασή του να το σκοτώσει δεν κλονίστηκε στιγμή από τη λύπησή του για αυτό. Πόσους ανθρώπους θα ταΐσει, σκέφτηκε. Όμως αξίζουν να το φάνε; Όχι βέβαια. Κανείς δεν είναι άξιος να το φάει, έτσι όπως φέρεται, και έτσι περήφανο που είναι. 

Δεν τα καταλαβαίνω αυτά τα πράγματα, σκέφτηκε. Όμως πάλι καλά που δεν είμαστε αναγκασμένοι να προσπαθήσουμε να τα βάλουμε με τον ήλιο, το φεγγάρι ή τ' αστέρια. Φτάνει που ζούμε από τη θάλασσα και σκοτώνουμε τα αληθινά μας αδέλφια. 

Ο γέρος και η θάλασσα 
Έρνεστ Χέμινγουεϊ


Ivan Aivazovsky
Ρώσος ζωγράφος, 1817-1900

Κυριακή 26 Μαΐου 2013

Παιδί, το περιβόλι μου


Παιδί, το περιβόλι μου που θα κληρονομήσεις, 
όπως το βρεις κι όπως το δεις να μη το παρατήσεις. 

Σκάψε το ακόμα πιο βαθιά και φράξε το πιο στέρεα, 
και πλούτισε τη χλώρη του και πλάτυνε τη γη του, 
κι ακλάδευτο όπου μπλέκεται να το βεργολογήσεις, 
και να του φέρεις το νερό το αγνό της βρυσομάνας. 

Κι αν αγαπάς τ’ ανθρώπινα κι όσα άρρωστα δεν είναι, 
ρίξε αγιασμό και ξόρκισε τα ξωτικά, να φύγουν,
 και τη ζωντάνια σπείρε του μ’ όσα γερά, δροσάτα. 
Γίνε οργοτόμος, φυτευτής, (γίνε) διαφεντευτής. 

Κι αν είναι κι έρθουνε χρόνια δίσεχτα, 
πέσουν καιροί οργισμένοι, 
κι όσα πουλιά μισέψουνε σκιασμένα, κι όσα δέντρα, 
για τίποτ’ άλλο δε φελάν παρά για μετερίζια. 

Μη φοβηθείς το χαλασμό. Φωτιά! Τσεκούρι! 
Τράβα, ξεσπέρμεψέ το, χέρσωσε το περιβόλι, 
κόφτο, και χτίσε κάστρο απάνω του και ταμπουρώσου μέσα, 
για πάλεμα, για μάτωμα, για την καινούργια γέννα. 

Π’ όλο την περιμένουμε κι όλο κινάει για να ‘ρθει, 
κι όλο συντρίμμι χάνεται στο γύρισμα των κύκλων. 

Φτάνει μια ιδέα να στο πει, μια ιδέα να στο προστάξει, 
κορώνα ιδέα, ιδέα σπαθί, που θα είναι απάνου απ’ όλα.

Κωστής Παλαμάς

Mikhail Konstantinovich Clodt
Ρώσος ζωγράφος, 1832-1902

Μόνο ο άνθρωπος που έχει γνωρίσει φως και σκοτάδι


Μόνο ο άνθρωπος που έχει γνωρίσει φως και σκοτάδι, πόλεμο και ειρήνη, κορυφή και πτώση, μόνο αυτός ο άνθρωπος έχει γνωρίσει πραγματικά τη ζωή. 

Stefan Zweig, 1881-1942
 Αυστριακός συγγραφέας  

 
Mikhail Konstantinovich Clodt
Ρώσος ζωγράφος, 1832-1902


Τρίτη 21 Μαΐου 2013

Ο σκοπός στη ζωή είναι


Ο σκοπός στη ζωή είναι να πεθαίνεις νέος, όσο πιο αργά γίνεται. 

Ashley Montagu 
1905-1999
Αγγλο-Αμερικανός ανθρωπολόγος και ανθρωπιστής


Julius LeBlanc Stewart, 1855-1919
Αμερικανός καλλιτέχνης

Παρασκευή 17 Μαΐου 2013

Έχεις δει κάτι πιο λευκό απ’ το χιόνι;


«Έχεις δει κάτι πιο λευκό απ’ το χιόνι;» 
«Όχι. Εσύ;» 
«Εγώ έχω δει. Ήταν ένα περιστέρι. Το βρήκα σήμερα το μεσημέρι να κρέμεται νεκρό στους χιονισμένους εχίνωπες. Ήταν πιο λευκό απ’ το χιόνι. Στ’ ορκίζομαι.» 
«…Ποιος το σκότωσε;» 
«Αυτοί εκεί κάτω. Οι άνθρωποι.» 
«Μα… ξέρω πως τα περιστέρια τ’ αγαπούν, τα ‘χουν σαν σύμβουλο της ειρήνης.» 
«Χα! Ποιας ειρήνης; Τι λες, μωρέ Ατόπη! Αυτοί εκεί κάτω έχουν μαζέψει ένα σωρό σύμβολα για να στολίζουν τα σαλόνια τους και τις στολές τους. Κάνουν φιέστες υψώνοντας τα σύμβολα τους, για να μπορούν πιο καλυμμένα να σκοτώνουν αυτά που συμβολίζουν. Κατάλαβες; Τα χρησιμοποιούν σαν άλλοθι, σαν κρυψώνα για τις ενοχές τους.»

Οι κάργιες 
Αλκυόνη Παπαδάκη


Victoria Stoyanova

Σάββατο 11 Μαΐου 2013

Αμφιτρίτη-η θηλυκή προσωποποίηση της θάλασσας

Η Αμφιτρίτη, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ήταν μία από τις πενήντα Νηρηίδες, τις νύμφες που λατρεύονταν ως θεές της ήρεμης θάλασσας. Σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησίοδου, ήταν κόρη του Νηρέα και της Δωρίδας, αλλά κατά τον Απολλόδωρο ήταν κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος. 
Ήταν από τις πιο όμορφες Νηρηίδες και ο Ποσειδώνας, θεός της στεριάς και της θάλασσας, των ποταμών, των πηγών και των πόσιμων νερών, την ερωτεύτηκε. Σύμφωνα με τον μύθο, την πολιορκούσε πολύ καιρό, χωρίς αποτέλεσμα. Εκείνη για να αποφύγει την πίεση και το γάμο, κατέφυγε τελικά στον Άτλαντα. Ο Ποσειδώνας όμως έστειλε προς αναζήτησή της ένα δελφίνι, που την βρήκε και την έφερε πίσω. 
Sebastiano Ricci
Λέγεται, πως ο θεός Ποσειδώνας, κυρίαρχος των θαλασσών, επιθυμώντας να κάμει ένα όμορφο, ειρηνικό νησί, μακρυά από τους άλλους θεούς και τους ανθρώπους, με σκοπό να κατοικήσει μαζί με την ερωμένη του Αμφιτρίτη, χτύπησε με την τρίαινα του δυνατά το νοτιότερο μέρος της Κέρκυρας και σχηματίστηκαν οι Παξοί. Ως σύζυγος του Ποσειδώνα, η Αμφιτρίτη απέκτησε τρία παιδιά, τη Βενθεσικύμη, τη Ρόδη, και τον Τρίτωνα. Κατοικούσαν στα βάθη της θάλασσας, εκεί όπου είχε το παλάτι του ο Ποσειδώνας.
Jacob de Gheyn II
Η Αμφιτρίτη ήταν αυτή που, από συμπόνια, μεταμόρφωσε τις Αλκυονίδες, τις επτά νύμφες κόρες του Αλκυονέα, σε πουλιά, τις γνωστές μας αλκυόνες, όταν αυτές λυπημένες για τον θάνατο του πατέρα τους, τον οποίο σκότωσε ο Ηρακλής, έπεσαν στη θάλασσα.
Ήταν η θηλυκή προσωποποίηση της θάλασσας, η μητέρα των ψαριών, των φαλαινών και των δελφινιών. Η Αμφιτρίτη, λατρευόταν κυρίως στα νησιά. Θεωρούμενη ως βασίλισσα της θάλασσας, λόγω του γάμου της με τον Ποσειδώνα, απεικονιζόταν κρατώντας τρίαινα.
Johannes Rottenhammer
Πηγές 1 2 3

Παρασκευή 10 Μαΐου 2013

Μέσα στη θλίψη


Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας, που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου, σε κάποιο καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν τη φθορά.

Οδυσσέας Ελύτης
Μικρά έψιλον


Mary Dipnall

Πέμπτη 9 Μαΐου 2013

Σπύρος Καγιαλές

Ο κρητικός λαός κατά το διάστημα 1890 έως 1895 βρίσκεται σε δεινή κατάσταση καθώς πρέπει να αντιμετωπίσει τη βαριά φορολογία, την καταπίεση, τις βιαιοπραγίες και τις δολοφονίες από μέρος των Τούρκων. Το νησί βρίσκεται και πάλι σε επαναστατικό αναβρασμό. Στις 23 και 24 Ιανουαρίου του 1897 οι Τούρκοι βάζουν φωτιά στα Χανιά και σφάζουν τους χριστιανούς. 
Τότε εκατό περίπου επαναστάτες συγκεντρώθηκαν στο Ακρωτήρι αποφασισμένοι να διεκδικήσουν με κάθε μέσο την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το ψήφισμα των επαναστατών στις 25 Ιανουαρίου στο Ακρωτήρι κήρυσσε την κατάλυση της τουρκικής κατοχής και καλούσε τον Έλληνα βασιλιά να καταλάβει το νησί. 
Τις επόμενες μέρες έφτασαν στο Ακρωτήρι και άλλοι ένοπλοι, υψώνουν την ελληνική σημαία και οργανώνουν επαναστατικό στρατόπεδο. Οι λόγοι της επιλογής του Ακρωτηρίου ήταν ότι βρισκόταν κοντά στα Χανιά και ότι οι κατέχοντες τη θέση αυτή μπορούσαν να παρακολουθούν  κάθε κίνηση από την πόλη και προς αυτήν. Οι Μεγάλες Δυνάμεις ((Ιταλία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Αγγλία και Ρωσία) δεν αποδέχονται το αίτημα των επαναστατών και αποφασίζουν τη διεθνή κατοχή των πόλεων Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. 
Η νέα αυτή εξέλιξη οδήγησε το βασιλιά Γεώργιο Α΄ και την κυβέρνηση Δεληγιάννη της Ελλάδας να επέμβουν άμεσα στέλνοντας στρατό στην Κρήτη. Εκστρατευτικό σώμα 1500
ανδρών μ’ επικεφαλής τον συνταγματάρχη Τιμολέοντα Βάσσο, αποβιβάστηκε την 3η Φεβρουαρίου 1897 στο Κολυμπάρι. Στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο στάλθηκαν εθελοντές και πολεμοφόδια. Ο Βάσσος ανακοινώνει την εντολή που έχει να καταλάβει το νησί στο όνομα του βασιλιά των Ελλήνων, ενώ οι Μεγάλες Δυνάμεις τον ειδοποιούν να μην πλησιάσει τα Χανιά σε ακτίνα  μικρότερη των έξι χιλιομέτρων. 
Στις 9 Φεβρουαρίου 1897 ο Ιταλός Κανεβάρο, επικεφαλής των ναυάρχων, άρχισε το βομβαρδισμό του επαναστατικού στρατοπέδου. Οι οβίδες δεν έχουν στόχο μόνο τους επαναστάτες Κρητικούς, αλλά και την Ελληνική σημαία που κυματίζει στο Ακρωτήρι. Δύο φορές η σημαία πέφτει κάτω χτυπημένη από τις οβίδες των Μεγάλων Δυνάμεων, και ο επαναστάτης Σπύρος Καγιαλεδάκης ή Καγιαλές, την σηκώνει όρθια με κίνδυνο της ζωής του.
Όταν μια τρίτη οβίδα κάνει κομμάτια τον ιστό της σημαίας, τότε ο Καγιαλές κάνει το κορμί του κοντάρι και την σηκώνει ψηλά. Όταν οι ναύαρχοι με τα κιάλια είδαν την ελληνική σημαία να κυματίζει περήφανα με έναν άνθρωπο να την στηρίζει, άναυδοι με την παλικαριά του Κρητικού διέταξαν να σταματήσει ο βομβαρδισμός. Το στρατόπεδο των επαναστατημένων Κρητικών δονείται από ζητωκραυγές και πανηγυρισμούς. Στο ελληνικό θωρηκτό "'Υδρα"  ψέλνεται ο εθνικός ύμνος. Ζητωκραυγές και χειροκροτήματα ακούγονται πλέον όχι μόνο από τα ελληνικά, αλλά και από τα ιταλικά και γαλλικά πλοία!!! 



Ο Ιταλός επικεφαλής του στόλου των Μεγάλων Δυνάμεων, υποναύαρχος Κανεβάρο, γράφει στα απομνημονεύματά του: «Η ανύψωση της σημαίας με αυτόν τον τόσο ηρωικό τρόπο, αποτέλεσε μια στιγμή της ζωής μου που δεν θα λησμονήσω ποτέ». Όπως διηγήθηκε αργότερα ο ίδιος ο εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος, που πρωτοστατούσε στα γεγονότα της εποχής,  ο ναύαρχος Κανεβάρο του είχε πει, πως έμεινε άναυδος από θαυμασμό για την ωραία αυτή και κατ' εξοχήν ηρωική πράξη του Σπύρου Καγιαλέ - Καγιαλεδάκη, που εκείνη ακριβώς την ημέρα νίκησε -στην κυριολεξία- την ευρωπαϊκή διπλωματία. Όχι μόνο γιατί προκάλεσε την άμεση παύση του βομβαρδισμού του Ακρωτηρίου, αλλά και την υποβολή, από τους ναυάρχους, ευνοϊκών εισηγήσεων προς τις κυβερνήσεις τους. 
Το αποτέλεσμα ήταν μετά από λίγους μήνες να κερδίσει η Κρήτη την αυτονομία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (1898), που προηγήθηκε της Ένωσής της με την Ελλάδα (1 Δεκεμβρίου 1913). Ο δήμος Ακρωτηρίου γιορτάζει κάθε χρόνο την επέτειο του βομβαρδισμού της 9ης Φεβρουαρίου 1897 και μαζί τιμά με καταθέσεις στεφάνων στον ανδριάντα του (δίπλα στους Τάφους των Βενιζέλων), τον ήρωα Σπύρο Καγιαλέ – Καγιαλεδάκη, που έγινε σύμβολο στον αγώνα των Κρητικών για την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Σπύρος Καγιαλές – Καγιαλεδάκης  Ο Σπύρος Καγιαλές γεννήθηκε το 1872. Ο πατέρας του Δημήτρης, καταγόταν από τη Γραμβούσα και ήλθε νωρίς, μαζί με την οικογένειά του και εγκαταστάθηκε στην οδό Λάκων, στη Χαλέπα. Η μητέρα του Μαρία, το γένος Ορνεράκη, ήταν από τα Σφακιά. Στο Ακρωτήρι ο Σπύρος Καγιαλές υπηρέτησε από την αρχή της Επανάστασης του 1897 μαζί με τους αδελφούς του Γιώργο, Μανώλη, Αντώνη και Σήφη.  Ο Σπύρος Καγιαλές Καγιαλεδάκης πέθανε στη Χαλέπα στις 5 Σεπτεμβρίου 1929. 
Σπύρος Καγιαλές, επισκεφτείτε το site του

Δευτέρα 6 Μαΐου 2013

Απόστολου Καλδάρα - Μικρά Ασία

Το 1972, πενήντα χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή, κυκλοφόρησε ένας αριστουργηματικός δίσκος, ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στους κλασσικούς του ελληνικού τραγουδιού. Τίτλος του "Μικρά Ασία". Η μουσική είναι του Απόστολου Καλδάρα και οι στίχοι του Πυθαγόρα. Τα τραγούδια του δίσκου ερμήνευσαν ο Γιώργος Νταλάρας και η Χαρούλα Αλεξίου,  που ουσιαστικά έκανε το ντεμπούτο της στη δισκογραφία.

Τα τραγούδια του δίσκου είναι:
1. Μες στου Βοσπόρου τα στενά- Γ. Νταλάρας
2. Οι καμπάνες της Αγιας Σοφιάς-Γ. Νταλάρας 
3. Δυο παλικάρια απ' τ' Αϊβαλί-Χ. Αλεξίου 
4. Η προσφυγιά-Γ. Νταλάρας 
5. Πέτρα πέτρα χτίσαμε-Γ. Νταλάρας 
6. Η Σμύρνη-Γ. Νταλάρας
7. Γιορτή ζεϊμπέκηδων-Γ. Νταλάρας 
8. Το σπίτι μου το πατρικό-Γ. Νταλάρας 
9. Πήρε φωτιά το Κορδελιό-Χ. Αλεξίου
10. Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω-Γ. Νταλάρας
11. Μαρμαρωμένος βασιλιάς-Χ. Αλεξίου
Στο τραγούδι με τίτλο "Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω" αφηγείται με την επιβλητική φωνή του ο Γιάννης Φέρτης και στη δεύτερη φωνή είναι ο ίδιος ο Απόστολος Καλδάρας.

Τραγούδια λαϊκά, με απλό και άμεσο λόγο. Οι στίχοι του Πυθαγόρα, ενός μεγάλου στιχουργού που δυστυχώς "έφυγε" νωρίς, αγγίζουν την καρδιά του ακροατή. Τα λόγια αυτά σε συνδυασμό με την υπέροχη μουσική του Καλδάρα, αλλά και την ξεχωριστή ενορχήστρωση με παραδοσιακά όργανα (σαντούρι, ταμπουράς, κανονάκι) απογείωσαν τον δίσκο. Ο κόσμος τον αγάπησε και τον έκανε χρυσό αφού ξεπέρασε σε πωλήσεις τα 50.000 αντίτυπα. Ίσως δεν είναι πολύ γνωστό ότι τα τραγούδια του δίσκου αρχικά επρόκειτο να τα τραγουδήσει ο Στέλιος Καζαντζίδης. Όμως, η συνεργασία αυτή δεν ευοδώθηκε και τελικά κλήθηκαν ο Νταλάρας και η Αλεξίου.
Ας δούμε λίγο πως οι δημιουργοί του εμπνεύστηκαν το δίσκο αυτό.
Ο Καλδάρας, σύμφωνα με όσα λέει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, εμπνεύστηκε από το δράμα των προσφύγων της Μικράς Ασίας, τους οποίους έζησε στα Τρίκαλα όπου και γεννήθηκε. Έτσι αποφάσισε να φτιάξει ένα δίσκο με θέμα την εθνική αυτή τραγωδία και τον ξεριζωμένο ελληνισμό. Ζήτησε από τον Πυθαγόρα να γράψει τους στίχους. 
Από το βιβλίο του Άγγελου Αξιώτη με τίτλο "Πυθαγόρας, 30 χρόνια τραγούδια" μαθαίνουμε ότι ο Πυθαγόρας μπορεί να γεννήθηκε οκτώ χρόνια μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, ωστόσο η μάννα του πέρασε τα γυμνασιακά της χρόνια στη Σμύρνη και σπούδασε δασκάλα. Εκεί υπηρετούσε κι ο πατέρας του, ως έφεδρος αξιωματικός.  Η μάνα, δεν σταματάει να διηγείται στα παιδιά της τη συμφορά του Ελληνισμού, τον όλεθρο, τον ξεριζωμό, το σκόρπισμα των οικογενειών.  Οι μνήμες από τα λόγια της μάνας του μετουσιώθηκαν σε στίχους που συγκλόνισαν καρδιές.

Ο Απόστολος Καλδάρας αναφερόμενος σ' αυτή τους τη συνεργασία, είπε για τον Πυθαγόρα: «Θα υπενθυμίσω μόνο το έργο του "Μικρά Ασία" που είχα την τύχη να μελοποιήσω εγώ, που συγκίνησε το πανελλήνιο και που... με τόσο μεγάλη μαεστρία, στα στενά πλαίσια ενός δίσκου βέβαια, επεξεργάστηκε το θέμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και που μόνο αυτό στάθηκε αρκετό να του ανοίξει την πόρτα για το Πάνθεον των μεγάλων του λαϊκού στίχου.»

Ο δίσκος επανεκδόθηκε σε CD το 2004. Στο σημείωμα της νέας έκδοσης, ο ποιητής Λευτέρης Παπαδόπουλος γράφει: "... Διότι ο Πυθαγόρας ήταν ο πιο κατάλληλος για να γράψει ένα καθαρά λαϊκό έργο, χωρίς να παρεισφρύσουν στους στίχους του φιλολογικές "κορώνες", που θα νόθευαν και θα γίνονταν λιγότερο κατανοητές από το μεγάλο κοινό. [...] Με τη Μικρά Ασία, όμως, ο Πυθαγόρας πέρασε σε ένα άλλο επίπεδο. Γιατί το έργο αυτό, με την αποφασιστική δική του συμβολή, βρέθηκε στα χείλη όλων των Ελλήνων και ο δίσκος, φυσικά, εμπορικά εκτοξεύτηκε στα ύψη!"  

Παραθέτω αποσπάσματα κάποιων τραγουδιών. Λόγια που αποτελούν μαρτυρίες μιας τραγικής εποχής για την Ελλάδα και προκαλούν ρίγος και συγκίνηση.

"Σε ποια πέτρα σε ποιο χώμα 
να ριζώσεις τώρα πια 
κι απ’ το θάνατο ακόμα 
πιο πικρή είσαι προσφυγιά", 

από το τραγούδι "Προσφυγιά" 

"Η Σμύρνη μάνα καίγεται 
καίγεται και το βιος μας 
ο πόνος μας δε λέγεται 
δε γράφεται ο καημός μας
  
Ρωμιοσύνη ρωμιοσύνη 
δε θα ησυχάσεις πια 
ένα χρόνο ζεις ειρήνη 
και τριάντα στη φωτιά", 

από το τραγούδι "Η Σμύρνη"

"Τούρκος εγώ κι εσύ Ρωμιός 
κι εγώ λαός κι εσύ λαός 
εσύ Χριστό κι εγώ Αλλάχ 
όμως κι οι δυο μας αχ και βαχ", 

από το τραγούδι "Μες του Βοσπόρου τα στενά"

"Πέτρα πέτρα χτίσαμε μια φτωχή γωνιά 
τη ζωή μας κλείσαμε μες στην Κοκκινιά 
δάκρυ δάκρυ φτάσαμε ως τη λησμονιά 
τι είμασταν ξεχάσαμε 
μες στην Κοκκινιά  

Μα το βράδυ που `ρχεται 
τ’ όνειρο μας παίρνει 
στην Πέργαμο μας φέρνει 
και στο Μαρμαρά"

από το τραγούδι "Πέτρα πέτρα χτίσαμε"

Διάλεξα για να ακούσουμε το τραγούδι με τίτλο "Μαρμαρωμένος Βασιλιάς" με τη συγκλονιστική Χαρούλα Αλεξίου.


Πηγές 1 2 3

Παρασκευή 3 Μαΐου 2013

Η Τιμή και το Χρήμα - Ανάθεμά τα τα τάλαρα


(Σύνδεση με τα προηγούμενα)

Η σιόρα Επιστήμη δέχεται την επίσκεψη του θείου του Αντρέα. Της ζητάει 1.000 τάλαρα για προίκα. Αυτή επιμένει ότι μόνο 300 μπορεί να δώσει. Ο Αντρέας, όταν μαθαίνει την τελική απάντησή της, αποφασίζει να δουλέψει, για να ξεχρεώσει το σπίτι, που πρόκειται να πουληθεί. Εγκαταλείπει στο σπίτι τη Ρήνη, που είναι έγκυος, ψαρεύει και πουλάει τα ψάρια στην αγορά. Εκεί τον βρήκε η σιόρα Επιστήμη και του ζητάει να συζητήσουν. Αυτός δε δέχεται και τη διώχνει. Στην απελπισία της αρπάζει ένα μαχαίρι και τον χτυπάει σκληρά στο μπράτσο. Ενώ την πιάνουν οι αστυνομικοί, λέει του Αντρέα: «Μη μου χάσεις το σπίτι μου. Πάρ' το κλειδί του κομού και σύρε να σου τα δώκει όλα όσα έχω ο άντρας μου, όλα, μόνο διαφέντεψέ* με στο δικαστήριο. Ανάθεμά τα τα τάλαρα!».
Ο Αντρέας, που η πληγή του είναι επιπόλαιη, τρέχει χαρούμενος στο σπίτι του. Δε βρίσκει τη Ρήνη. Πηγαίνει έπειτα στο σπίτι της και της λέει τα νέα.
* διαφεντεύω: υπερασπίζομαι
 
[Ανάθεμά τα τα τάλαρα]

Εκείνη εκοίταξε πονεμένη τα αδέρφια της, εκατέβασε το βλέφαρο και δεν του αποκρίθηκε.
«Γιατί δε χαίρεσαι;», την ερώτησε.
Κι αυτήν τη στιγμή εμπήκε στο σπίτι ο γέροντας ο Τρίνκουλος. Ετρεμε όλος, αχνός, λιγνός, φοβισμένος, με μάτια που το κρασί από τόσα χρόνια τού τα 'χε θολώσει. Μα τώρα ήταν ξενέρωτος κι εδάκρυζε. Είχε ακούσει τα τελευταία τα λόγια του Αντρέα κι αγκάλιασε μ' αγάπη τη θυγατέρα του. Κι εκεί δεν εμπόρεσε πλια να βαστάξει. Ενα αναφιλητό βαρύ βαρύ του ετίναξε τα στήθη κι εμούγκρισε για να μην ξεφωνίσει το κλάμα.
Κι ο Αντρέας στενοχωρημένος εκοίταζε τα δύο πλάσματα, που αγαπιόνταν, που υπόφερναν εξαιτίας του και που τώρα δεν εμιλούσαν.
Τέλος ο πατέρας της είπε, σφίγγοντάς τη στην αγκαλιά του: «Σ' εδυστύχεψε!». Δεν είπε ποιος. Ο νους του ήταν ίσως για τη γυναίκα του, μα ο Αντρέας ενόμισε πως τα λόγια τον εχτυπούσαν εκείνον, κι είπε: «Εφταιξα. Μα τώρα εδιορθωθήκανε όλα. Την Κυριακή βάζω στεφάνι. Εδώ τα κλειδιά του κομού, είπε να μου τα δώκεις τα χίλια».
«Και ξαναγοράζεις», του 'πε η Ρήνη πικρά, «και την αγάπη; Ω, τι έκαμες!»,. Κι εβάλθηκε να κλαίει.
«Την αγάπη;», ερώτησε αχνίζοντας. «Και δεν την έχω;».
«Οχι!», του αποκρίθηκε, «όχι! για λίγα χρήματα ήσουνε έτοιμος να με πουλήσεις και χωρίς αυτά δε μ' έπαιρνες, πάει τώρα η αγάπη. Επέταξε το πουλί!».
«Θα ξανάρθει», της απολογήθηκε λυπημένος, «στη ζεστή τη φωλιά του. Η ζωή μας θα 'ναι παράδεισος!».
«Οχι!», του 'πε. «Επειτα απ' ό,τι έκαμες όχι! κι α σ' αγαπούσα, δε θα ερχόμουνα μαζί σου. Είμαι δουλεύτρα, ποιόνε έχω ανάγκη;». Και σε μία στιγμή ξακολούθησε:
«Γιατί ν' αδικηθούν τα αδέρφια μου;».
«Σ' εδυστύχεψε!», είπε πάλι πικρά ο πατέρας, που τώρα ήταν ξενέρωτος.
«Γιατί να μην τα δώσει από την αρχή όπως τση τό 'πα; Ανάθεμά τα τα τάλαρα!». «Πάμε!», είπε ο Αντρέας.
«Οχι!», του 'πε μ' απόφαση. «Εδώ είναι ο χωρισμός μας, θα πάω σε ξένα μέρη, σε ξένον κόσμο, σ' άλλους τόπους. θα δουλέψω για με και για να κουναρήσω* το παιδί που θα γεννηθεί. Θα μου δώσει η μάνα γράμματα για να 'βρω αλλού εργασία. θα τα πάρει από τες κυράδες της. Οχι, δεν έρχομαι! Είμαι δουλεύτρα, ποιόνε έχω ανάγκη;».
Κι έπειτα από μία στιγμή σα ν' απαντούσε σε κάποια της σκέψη εξαναφώναξε: «Δεν έρχομαι, δεν έρχομαι!».
Ο Αντρέας την εκοίταξε ξεταστικά κι εκατάλαβε πως όλα τα λόγια θα 'ταν χαμένα. «Ανάθεμά τα τα τάλαρα!» εφώναξε πάλι απελπισμένος. «Πάει η ευτυχία μου!». Κι εβγήκε στο δρόμο.

* κουναρώ: μεγαλώνω, αναθρέφω

Κωνσταντίνος Θεοτόκης

Hugues Merle Γάλλος ζωγράφος, 1823-1881



Πέμπτη 2 Μαΐου 2013

Η δουλεία είναι αντίθετη προς τη φύση


Η δουλεία είναι αντίθετη προς τη φύση, γιατί μονάχα ανθρώπινοι νόμοι κάνουν άλλους δούλους κι άλλους ελεύθερους. 

Στη φύση δεν υπάρχει καμία τέτοια διαφορά, που είναι άδικη και αποτέλεσμα βίας.

Αριστοτέλης  

Oswaldo Guayasamín