Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014

Το Γελαστό Παιδί - η ιστορία ενός τραγουδιού


«Ήταν πρωί του Αυγούστου, κοντά στην ροδαυγή 
βγήκα να πάρω αέρα, στην ποτισμένη γη. 
Βλέπω μία κόρη κλαίει, σπαρακτικά θρηνεί 
Σπάσε καρδιά μου εχάθη, το γελαστό παιδί».

Γνωστοί στίχοι από το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη με τίτλο "Το Γελαστό παιδί". Ποιο ήταν άραγε το γελαστό παιδί για το οποίο γράφτηκε το τραγούδι αυτό;; 

Το μελοποιημένο από τον Μίκη Θεοδωράκη ποίημα του Ιρλανδού θεατρικού συγγραφέα Μπρένταν Μπέαν (Brendan Behan 1923-1964), μεταφρασμένο από τον Βασίλη Ρώτα, είναι αφιερωμένο στον Ιρλανδό επαναστάτη Μάικλ Κόλινς.
O Μάικλ Κόλινς ήταν σημαντικός ηγέτης του ιρλανδικού απελευθερωτικού κινήματος, κατά των Βρετανών, που δυνάστευαν το νησί επί 700 χρόνια. Γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου του 1890, στην κομητεία του Κορκ. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Λονδίνο, όταν ήταν 20 ετών, θα γίνει μέλος της «Ιρλανδικής Ρεπουμπλικανικής Αδελφότητας» (IRB), μιας μυστικής οργάνωσης που σκοπό είχε την απελευθέρωση της Ιρλανδίας. Είναι «ο άνθρωπος που δημιούργησε την Ιρλανδία», αφού τον Ιούλιο του 1921, η Αγγλία αναγκάζεται χάρη στον Κόλινς να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να υπογράψει συνθήκη ειρήνης. Οι Άγγλοι όμως, κράτησαν ένα μικρό μέρος (το 1/6) της χώρας -και το πιο πλούσιο- στα βόρεια, και αυτός είναι ο λόγος του συνεχιζόμενου αγώνα των Ιρλανδών.

"Είχεν αντρεία και θάρρος και αιώνια θα θρηνώ 
το πηδηχτό του βήμα το γέλιο το γλυκό 
ανάθεμα την ώρα κατάρα τη στιγμή 
σκοτώσαν οι εχθροί μας το γελαστό παιδί"


Ο Κόλινς πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε σε ενέδρα τον Αύγουστο του 1922 κατά τη διάρκεια του Ιρλανδικού Εμφυλίου Πολέμου-πόλεμος στον οποίο ο Κόλλινς έστρεψε όλες τις προσπάθειες του για να μην χυθεί αδελφικό αίμα. Πήγε από σφαίρα δικού του συμπατριώτη, Ιρλανδού και όχι από «βόλι Εγγλέζου».

"Μον’ να `ταν σκοτωμένο στου αρχηγού το πλάι 
και μόνον από βόλι Εγγλέζου να `χε πάει 
κι από απεργία πείνας μέσα στη φυλακή 
θα `ταν τιμή μου που `χασα το γελαστό παιδί"


Οι στίχοι γράφτηκαν για το έργο του Μπρένταν Μπέαν «Ένας Όμηρος» (An Giall / The Hostage), έργο γραμμένο το 1957. Το έργο πρωτοπαίχτηκε στην Ελλάδα από τις 12 Απριλίου έως τις 20 Μαΐου του 1962 στο «Κυκλικό Θέατρο» του Λεωνίδα Τριβιζά. Στην παράσταση αυτή πρωταγωνιστούσαν ο Κώστας Μπάκας, ο Χρήστος Πάρλας, η Νέλλη Αγγελίδου, η Ντόρα Γιαννακοπούλου και η Τασώ Καββαδία. Τη μουσική και τα τραγούδια του έργου υπέγραφε ο Μίκης Θεοδωράκης σε στίχους του Μπρένταν Μπέαν και μετάφραση του Βασίλη Ρώτα. Πρωτοακούστηκαν, παιγμένα με την κιθάρα του Δημήτρη Φάμπα. Τα σκηνικά είχε κάνει ο Γιάννης Τσαρούχης και τη σκηνοθεσία ο Λεωνίδας Τριβιζάς. Ερμηνεύτρια του τραγουδιού «Το γελαστό παιδί», ήταν η Ντόρα Γιαννακοπούλου.

Οι αρχικοί στίχοι του 1961 έλεγαν “σκοτώσαν οι δικοί μας το Γελαστό Παιδί». Στη θεατρική παράσταση Μαγική Πόλη που ανέβηκε το 1962, “οι δικοί μας” έγιναν “εχθροί” και πλέον όλοι τραγουδούσαν “Σκοτώσαν οι εχθροί μας το γελαστό παιδί”. Στις συναυλίες μετά την πτώση της Χούντας οι “εχθροί” έγιναν “φασίστες”.

Το τραγούδι ηχογραφήθηκε από τη Μαρία Φαραντούρη το 1966 για το άλμπουμ "Ένας όμηρος" και έγινε γνωστό στο πανελλήνιο και στη συνέχεια σε όλον τον κόσμο.  Στην Ελλάδα το «Γελαστό παιδί» συνδέθηκε με τη δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη από τους παρακρατικούς το 1963 -πολύ περισσότερο όταν ο Κώστας Γαβράς το χρησιμοποίησε ως βασικό μουσικό μοτίβο στην ταινία του «Ζ».Έγινε το τραγούδι διαμαρτυρίας κατά της δικτατορίας (1967-1974) και παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια.

"Βασιλικιά μου αγάπη μ’ αγάπη θα στο λέω 
για το ό,τι έκανες αιώνια θα σε κλαίω 
γιατί όλους τους εχθρούς μας θα ξέκανες εσύ 
δόξα τιμή στ’ αξέχαστο γελαστό παιδί"


Στο βίντεο που ακολουθεί θα δείτε την ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη στην συναυλία που έδωσε το 1974 ο Μίκης Θεοδωράκης, μετά την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών.



Πηγές  1 2 3 4 5

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου