Η ζωγράφος του πολέμου

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΑΦΚΟΥ

Στα σαράντα ένα της χρόνια, οπλισμένη με τα μπλοκ σχεδίου και τα μολύβια της, έφυγε από τη γαλήνια Αλεξάνδρεια η Θάλεια Φλωρά-Καραβία, προκειμένου να καλύψει ως πολεμική ανταποκρίτρια την απελευθέρωση της Μακεδονίας, της Ηπείρου στη συνέχεια, αλλά και την προέλαση του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία. Τρελά πράγματα, θα πείτε...

Η ίδια την ώρα που δουλεύει στο μέτωπο. Η περιέργεια του τσολιά πίσω της είναι δεδομένη.

Και όμως, αυτή η γυναίκα, η γεννημένη στη Σιάτιστα το 1871, σπουδαγμένη στην Κωνσταντινούπολη, στο Μόναχο και στο Παρίσι και παντρεμένη στην Αίγυπτο με τον εκδότη Νικόλαο Καραβία, απέδειξε με τη δουλειά της πως όχι απλώς είχε τσαγανό, αλλά πως ήταν ικανή να ξεπερνά το ίδιο της το φύλο.  

«Κάτι το συνταρακτικό μού έδωκε το σκούντημα να πάγω να ιδώ τον απελευθερωτικό αυτόν αγώνα από κοντά», έγραφε πριν ξεκινήσει την περιπέτειά της, «με τα μολύβια μου και τους χρωστήρες, με την υποχρέωση να γράφω στην αλεξανδρινή "Εφημερίδα", επέρασα από τας Αθήνας να εφοδιαστώ με τη σχετική υπουργική άδεια για τη Θεσσαλονίκη, που είχε γίνει πια ελληνική».

Ο «Τραυματίας»

Συγκεντρώνοντας δύο εκπληκτικές ικανότητες, να συλλαμβάνει τη στιγμή ως ζωγράφος, αλλά να μπορεί να την αποδίδει και με τις λέξεις ως πολεμική ανταποκρίτρια στην εφημερίδα του συζύγου της, η Καραβία μετέφερε στα μετόπισθεν το θαύμα που μπόρεσε να πραγματοποιήσει ο ελληνικός στρατός και να μπει νικήτρια κι αυτή μαζί του στα Ιωάννινα στις 21 Φεβρουαρίου του 1913.  

Εγραφε η ίδια το ξημέρωμα της μέρας που θα άρχιζε η καθοριστική μάχη στο Μπιζάνι, τη «θωρακισμένη πόρτα» που θα άνοιγαν οι εύζωνοι για να μπουν στα Γιάννενα: «Παρ' όλο το δριμύ ψύχος, βγαίνομε από τη σκηνή. Τι γαλήνη στη φύση και τι άγρια την ταράζουν οι βροντές των τηλεβόλων στον καθαρόν ουρανόν με το βαθύ σαπφειρένιο χρώμα! Ξεχωρίζει, σαν από σμάλτο, η χιονισμένη άσπρη κορυφή της Ολύτσικας με τα σκοτεινά πλευρά της, σαν αμέθυστο. Κάτω βαθειά, στη δεντροσκεπασμένη και χαλικόστρωτη κοίτη του, ο Λούρος όλο και ψιθυρίζει κι αυτός με τους αφρούς του... Και όλην αυτή την ωραία συμφωνία της γαλήνης και της χαράς του ανοιξιάτικου ξυπνήματος σπαράσσουν άγρια οι απαίσιες βαρειές βροντές των τηλεβόλων, των έργων του θανάτου και του ολέθρου... Χαρά στα παλληκάρια, που δίνουν τόση ομορφιά στη φωτιά και στο θάνατο, με την υπέροχη περιφρόνηση του κινδύνου και με την αγάπη της ωραίας πάλης για την ελευθερία. Τραγουδούν τα ηρωικά παιδιά, ενώ οι οβίδες πέφτουν επάνω στα βουνά, εκεί που θ' ανεβούν...»  

Το 1940 η Καραβία εγκαταστάθηκε μόνιμα πια στην Αθήνα, δυστύχησε στα εβδομήντα της χρόνια να ζήσει έναν ακόμα πόλεμο, δεν σταμάτησε ωστόσο ποτέ να ζωγραφίζει - την ειρήνη, κατά κύριο λόγο. Ως επίλογο να μεταφέρουμε την άποψη ενός φίλου και θαυμαστή της: «Κάτω από τη γυναικεία αισθηματική ζωγραφική της, μπορούσες να ξεχωρίσεις τη στερεότητα της αρχαίας ζωγραφικής, τη θετικότητα των ελληνιστικών μωσαϊκών». 

Info: Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το οποίο και ευχαριστούμε.

Πηγή